# 605 Ineke de Groot

We zijn officieel sinds februari 2020 een stichting. Daarvóór was er al een groep vrouwen informeel actief.

Het was eigenlijk raar dat in Gouda 8 maart, internationale vrouwendag, niet werd gevierd. Nu hebben we al diverse keren internationale vrouwendag gevierd, in 2019 in het Huis van de Stad, in 2020 in de Schouwburg en in 2022 in het Stadhuis. De pandemie is een storende factor geweest, zo direct na de oprichting van de Stichting. Eigenlijk hadden we 8 maart 2022 al een verbindend evenement willen organiseren met zoveel mogelijk Goudse vrouwengroepen. Maar de lockdown gooide roet in het eten. Uiteindelijk hebben we het gehouden bij een lezing in het Stadhuis. Het was een goed bezochte lezing waar na afloop veel vrouwen met elkaar in gesprek zijn gegaan.

Verbinding

Als je een stichting bent kun je meer bereiken, makkelijker geld werven. Ik was ten tijde van de oprichting van de Stichting nog niet nauw betrokken bij het Gouds Vrouwennetwerk. Ik had wel eens een lezing gehouden. Toen de vraag kwam om mee te doen, heb ik de statuten eerst goed doorgelezen, want ik wilde vooraf weten waarmee ik me zou verbinden. Maar het was prima georganiseerd. We werken goed samen. Ik zit in het bestuur als secretaris, maar organiseer ook mee bij activiteiten. Er zijn in Gouda volop vrouwen in georganiseerd verband bezig: gymgroepen, muziekgroepen, belangengroepen. Maar dat zijn allemaal eilandjes. We willen een verbinding, een netwerk vormen tussen al die Goudse vrouwengroepen. Bereiken dat je elkaar kent, activiteiten aan elkaar doorgeeft, elkaar versterkt en bij elkaar betrokken bent. In september 2022 willen we de groepen die we nu kennen uitnodigen. Ook al om een link te leggen met Gouda 750: je expliciet als vrouwen te laten zien in het kader van die viering. Bovendien: we gaan niet wachten met iets organiseren tot 8 maart 2023, we willen door!

Onzichtbare vrouwen

Aandacht voor vrouwen, alle soorten vrouwen is nodig. Het gaat wel beter maar vrouwen hebben nog steeds een achterstand. We zijn lang tweederangsburgers geweest, onzichtbaar of slechts op de achtergrond aanwezig. Nu ik betrokken ben bij de Stichting Gouds Vrouwennetwerk word ik ook aangesproken. Bijvoorbeeld laatst bij mijn bridgeclub. Iemand kwam op mij af en vertelde over haar grootmoeder, een bijzondere vrouw. Zij had de meubelfabriek van haar overleden man nog lang draaiende gehouden. Zij werd echter nooit gevraagd om in besturen of een commissie te gaan zitten, functies die een man in die positie wel werden aangeboden. Leuk dat mensen hier nu dan toch ruchtbaarheid aan gaan geven. Maar het maakt ook duidelijk hoe het komt dat zoveel vrouwen onzichtbaar waren ondanks het werk dat zij in het dagelijks leven deden.

Het netwerk

Het is een leuk stel vrouwen bij elkaar, het Gouds Vrouwennetwerk. Je merkt dat er al organisaties zijn die bij ons aankloppen en kennis willen maken of samen wat willen organiseren. Ook Goudse vrouwengroepen van anderstaligen of vanuit nadere culturen willen we nadrukkelijk betrekken. Het netwerk gaat groeien. We willen activiteiten van al die vrouwengroepen op onze website zetten en in de toekomst zoveel mogelijk groepen uitnodigen voor de 8 maart viering in Gouda. hier invullen...

# 606 José van Eijkelenburg

Binnen de Stichting Gouds Vrouwennetwerk ontstond al vrij vroeg het idee aan de slag te gaan met vrouwenstraatnamen.

Beatrijs Lubbers kwam er in 2021 mee, als een soort ludieke actie tijdens de viering van 8 maart, internationale vrouwendag. Ik heb niet zoveel met ludieke acties. Ik wilde vooral weten wat dat nou voor groep is, die straatnamencommissie, wie daarin zitten, hoe dat werkt. Er zijn in Gouda, maar ook in andere steden, weinig straten naar inspirerende vrouwen genoemd.

Vrouwen in Westergouwe

In 2021 hebben we bordjes met namen gebaseerd op vrouwen door de stad opgehangen, als alternatief voor bestaande straatnaambordjes. Op 4 september was er een wandeling door deze straten en ter plekke werden de verhalen over de betreffende vrouwen verteld. Er is voor deze gelegenheid een boekje geschreven met alle informatie. We hebben de burgemeester, voorzitter van de straatnamencommissie, aangesproken en daar kregen we gehoor. Ondertussen hebben vijf vrouwen die in deze eerste wandeling werden genoemd een straatnaam gekregen in de wijk Westergouwe. Daar zijn we als netwerk trots op. In hun plaats zijn een aantal nieuwe vrouwen toegevoegd aan de lijst van de wandeling van 2022. Drie dagen in de zomer, verdeeld over juli en augustus staan er weer vertelsters klaar op de route langs alternatieve vrouwelijke straatnamen.

Onzichtbare vrouwen

De nieuwe directeur van het museum, Femke Haijtema had het erover in de krant bij haar aantreden: vrouwen zichtbaar maken, voor haar vooral vrouwen in de kunst. We wilden haar graag uitnodigen voor de opening van onze straatnamenwandeling. Maar we hadden helemaal geen kunstenares in onze lijst! We zochten en kwamen uit bij Elisabeth Stoffers (1881-1971), de grootmoeder van Loet van Vreumingen, voormalige eigenaar van de gelijknamige tabakszaak. De aftrap van de wandeling vond in juni plaats voor het pand van Van Vreumingen aan de markt. In het begin van de 20ste eeuw was Stoffers de eerste Nederlandse vrouw die abstract is gaan schilderen.

Zichtbare vrouwen

Voor de nieuwe wandeling in 2022 langs alternatieve vrouwelijke straatnamen hebben we gezocht naar de plekken in de stad waar zo'n vrouw een verbinding mee had, waar zij gewoond of gewerkt had. Eigenaren van deze panden hebben nu het alternatieve straatnaambordje voor het raam hangen. Ondertussen ben ik enthousiast geworden over de straatnamen-actie. Voor mij hebben de vrouwen in de wandelroute allemaal evenveel waarde vanwege de verscheidenheid. Door de schijnwerpers op hen te richten, door hen zichtbaar in het straatbeeld aanwezig te maken kunnen ze een voorbeeld zijn voor huidige vrouwen. Sta op de schouders van die vrouwen uit het verleden om naar de toekomst te kijken.

# 742 Margré Braks

De twintigste eeuw heeft Gouda een bekende en onvergetelijke vroedvrouw opgeleverd: Margré Brak. Een vrouwennaam en een vrouwenverhaal dat doorgegeven hoort te worden.

Margré heeft in 1985, samen met Hieke Aardema, de Vroedvrouwenpraktijk in de Peperstraat opgericht. Cobi van de Coevering was de derde vroedvrouw die er werkte.

'Verplicht' naar gynaecoloog

Toen ik in Gouda kwam wonen en opnieuw zwanger werd wilde ik het liefst niet naar het ziekenhuis. Maar omdat ons oudste kind met een keizersnee ter wereld kwam, had ik niet veel keus meer. Toch maakte ik mijn eerste afspraak bij de Vroedvrouwenpraktijk in de Peperstraat in de hoop daar terecht te kunnen. De eerste afspraak had ik met Hieke. Ze was resoluut in haar besluit: "Nee, je kunt het hooguit proberen bij de verloskundigen in de kliniek." Het volgende bezoek was echter bij de gynaecoloog en waar ik opnieuw tegenaan liep: ik was niet ziek, had twee dreumesen van ruim één jaar en nog geen jaar bij me en zag als een berg op tegen de volgende bezoeken aan het ziekenhuis.

Steun voor en na de bevalling

Na een volgend bezoek aan de Vroedvrouwenpraktijk, dit keer bij Margré, kwam er een oplossing. Met medewerking van de gynaecoloog werd besloten dat ik tot ruim zeven maanden in de Vroedvrouwenpraktijk terecht kon en daarna naar de gynaecoloog zou gaan. Op 16 maart werd onze Maarten in het Bleulandziekenhuis geboren. Met behulp van een verloskundige, want een gynaecoloog was op dat moment niet beschikbaar. Tot de dag van de bevalling had ik nog contact met Margré en de week na de bevalling kwam ze thuis op kraambezoek en om de nacontrole te doen.

Pleidooi voor natuurlijke zwangerschap en geboorte

Op 27 juni 1993, 38 jaar oud, overleed Margré plotseling, vlak voor het afronden van haar studie filosofie. Haar scriptie ging over de vraag of de toenmalige wetenschappelijke basis van de verloskunde niet vervangen moest worden door een nieuwe. Eén waarbij het gezonde, het natuurlijke van zwangerschap en geboorte centraal staat. Dertig jaar later is dit nog steeds een actuele discussie.

Herinneringen aan Margré

In het najaar van 1993 verscheen een gedenkboek en werden er twee drukbevolkte herdenkingsavonden georganiseerd in de Agnietenkapel. Een aantal jaren geleden mocht ik, als de moeder van Erasmus, een verhaal naar keuze vertellen ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag. De bijeenkomst was in een oud buurtcentrum en ik besloot te vertellen over de Goudse vroedvrouwen, vier uit de 18e en 19e eeuw en Margré's verhaal. Over hoe gelukkig ik met haar was geweest en hoe belangrijk het voor een (aanstaande) moeder is dat zij en een vroedvrouw elkaar 'verstaan'. Na afloop werd ik overspoeld met herinneringen, complimenten en vragen van een flink aantal vrouwen uit mijn publiek. Er was een verbinding ontstaan dankzij het verhaal over Margré. Ze moest eens weten dat er 25 jaar na haar overlijden nog steeds over haar gesproken werd en dat de thuisbevalling inmiddels als immaterieel erfgoed wordt beschouwd.