5. Elisabeth Stoffers (1881-1971)
Beeldend kunstenaar, eerste vrouw in Nederland die puur abstract werk heeft gemaakt
English translation at the bottom of this page
Elisabeth of Betsy Stoffers werd op 29 juni 1881
geboren in Haarlem en verhuist al jong naar Amsterdam. Haar vader is
tabakshandelaar en goed bevriend met de familie van Vreumingen, sigaren-en
tabaksfabrikanten in Gouda. Ze was niet alleen een kunstzinnig, maar ook een
sportief meisje dat goed kon zwemmen en duiken. Als ze in 1890 in Gouda
logeert, worden er zwemwedstrijden in het nieuwe zwembad aan de Houtmansgracht
georganiseerd door de pas opgerichte Goudse Zwemclub. Bestuurslid Anton van
Vreumingen vroeg de negenjarige Betsy het pauzenummer te verzorgen met een
duikdemonstratie. Gouda wist niet wat het meemaakte, een meisje in het zwembad!
Dat was toen nog streng verboden.
Vanaf 1898 volgt Betsy de opleiding aan de
Rijksacademie voor Beeldende Kunst in Amsterdam. In 1903 voltooit ze deze.
In 1905 trouwt ze met Anton's jongere broer
Lodewijk Dirk (Louis) van Vreumingen. Het echtpaar krijgt vier kinderen. In het
begin van haar huwelijk schildert Betsy de Goudse binnenstad, landschappen in
de omgeving, stillevens en portretten en ze tekent. Alles nog figuratief in een
naturalistische en kleurrijke stijl. Rond 1910 verhuist het gezin naar de
Wachtelstraat en heeft ze geen eigen atelier meer. Ze raakt bevriend met
buurman Chris Lanooy, keramist en schilder. Hij wordt ook haar schaatsmaatje.
Omdat Lanooy moeilijk klei uit België voor z'n keramiek kon kopen als gevolg
van WO 1, begint hij met ornamentele pastels voor later op z'n vazen. Betsy
wordt hierdoor geïntrigeerd en maakt dan, als iedereen van huis is of slaapt,
aan de huiskamertafel in de jaren 1915-1919 32 volstrekt abstracte pastels in
contrasterende vormen, gebaseerd op een theosofisch-antroposofische
gedachtenwereld. Ze worden allen nauwkeurig gesigneerd en gedateerd. En ze laat
ze verdwijnen. Na 1919 stopt ze volledig met schilderen. In 1980 komen de
pastels boven water.
Haar werk werd in verschillende exposities in
Nederland tentoongesteld en ook in het Centre de Pompidou te Parijs. Het
Centraal Museum te Utrecht en Rijksmuseum kochten meerdere werken van haar.
Haar schilderij 'Het Bosche hofje' hangt in museum Gouda.
Ze bracht de laatste jaren door in een
verzorgingshuis te Arnhem, waar haar dochter directeur was.
Deze informatie is onderdeel van de route 'Goudse vrouwen op de kaart' langs panden waar belangrijke Goudse vrouwen hebben gewoond of gewerkt. Klik hier voor de bijhorende plattegrond en informatie.
Visual artist, first woman in the Netherlands who has created purely abstract work
Elisabeth or Betsy Stoffers was born in Haarlem on June 29,
1881. In her younger years she moved to Amsterdam. Her father was
tobacco-merchant and was on friendly terms with the family van Vreumingen,
cigar- and tobacco-manyfacturers in Gouda. Betsy was not only artistic but also
a sporty girl, a good swimmer and diver. When she stayed in Gouda in 1890 swimming
contests were organised by the Goudse Zwemclub which had just been started , in
the new swimming pool at the Houtmansgracht. Anton van Vreumingen, a member of
the board, asked Betsy who was then 9 years old, to take care of the interval
with a diving show. Gouda was flabbergasted when it witnessed this show. A girl
in the swimming pool. In those days that was strictly forbidden.
From 1898 Betsy attended her education at the Rijksacademie
voor Beeldende Kunst ( National Academy for Visual Art) in Amsterdam. In 1903
she finished this education.
In 1905 she married Anton's younger brother Lodewijk Dirk (Louis) van Vreumingen. The couple had 4 children. In the beginning of her marriage Betsy made paintings of the centre of Gouda, landscapes in the environment, still lives, and portraits and she made drawings. Everything was still figurative in a naturalistic and colourful style. Round 1910 the family moved to the Wachtelstraat and from that time Betsy does not have her own studio anymore. She becomes friends with her neighbour Chris Lanooy, who is a ceramist and a painter. They like to go scating together. Because it becomes difficult for Lanooy to get from Belgium the clay he needs for his ceramics, as a result of World War I, he begins to make ornamental pastels for later on his vases. Betsy becomes fascinated by this. When everyone is either not at home or sleeping she starts making purely abstract pastels in contrasting forms, based on a theosophic-anthroposophic way of thinking. She does all this at the table in the sitting room during the years 1915-1919. During these years she makes 32 of these pastels. They are all accurately autographed and dated. And she makes them disappear. After 1919 she stops completely with painting. In 1980 the pastels re-appear.
Her work was exhibited in several expositions in the Netherlands and also in the Centre de Pompidou in Paris. The Central Museum in Utrecht and the Rijksmuseum purchased several works made by her. Her painting ' Het Bosche hofje' is exhibited in Museum Gouda.
Betsy van Vreumingen-Stoffers spent her final years in a residential home for the elderly in Arnhem, where her daughter was manager.
This information is part of the tour 'Women from Gouda on the map' along buildings in which important women in Gouda once lived or worked. Click here for the accompanying map and information.
.